कोल्हापूर

कोगे (ता. करवीर) येथील कन्या विद्यालयाचे मुख्याध्यापक श्री. दत्तात्रय पांडुरंग बोटे हे नाव समर्पण, निष्ठा आणि शैक्षणिक गुणवत्ता यांचे प्रतीक ठरले आहे. तब्बल 33 वर्षे 6 महिन्यांची अखंड सेवा बजावून ३१ जुलै २०२६ रोजी ते गौरवपूर्ण सेवापूर्ती करणार आहेत. १९९२ मध्ये शिक्षक म्हणून रुजू झाल्यापासून बोटे सरांनी विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासाला केंद्रस्थानी ठेवून काम केले.

शैक्षणिक क्षेत्रातील उल्लेखनीय सेवा

मराठी व इतिहास या दोन विषयांत M.A., तसेच B.Ed. अशी भक्कम शैक्षणिक पात्रता असलेल्या बोटे सरांनी अध्यापनात नवसंकल्पना, मूल्य शिक्षण आणि स्पर्धा परीक्षांचे मार्गदर्शन यावर भर दिला. शाळेतील संसाधन विकास, तंत्रज्ञान वापर, उपक्रमशीलता यासाठी त्यांचे योगदान लक्षणीय आहे.

पुरस्कारांची मुशाफिरी

त्यांच्या कार्याचा गौरव अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कारांनी झाला आहे—

• जिल्हा परिषद आदर्श शिक्षक पुरस्कार (2009)
• राज्यस्तरीय गुरु आनंद पुरस्कार (2010)
• राज्यस्तरीय आदर्श शिक्षक पुरस्कार – लातूर (2000)
• ज्ञानदीप पुरस्कार – कोल्हापूर
• महात्मा फुले राज्यस्तरीय पुरस्कार (2002)
• राज्यस्तरीय छत्रपती शिवराय कृतिशील आदर्श शिक्षक पुरस्कार (2010)
• तसेच विद्यार्थी जीवनातील आदर्श विद्यार्थी पुरस्कार (1985/86)

लेखन क्षेत्रातील सकस योगदान

‘बळी’ या कथासंग्रहाद्वारे साहित्य क्षेत्रातही बोटे सरांनी आपली स्वतंत्र ओळख निर्माण केली आहे. या कथांना विविध पुरस्कारांनी गौरविण्यात आले असून अनेक वाचनालयांनी ‘उत्कृष्ट ग्रंथ’ म्हणून निवड केली आहे. इ. ३रीच्या पर्यावरण विषयाच्या शिक्षक मार्गदर्शिकेत त्यांच्या “एक झाड आईचे” या कथेला स्थान मिळणे ही मोठी साहित्यिक कामगिरी.

विज्ञान, सांस्कृतिक व क्रीडा क्षेत्रात नेतृत्व

विद्यार्थ्यांना विज्ञान प्रदर्शन, सांस्कृतिक स्पर्धा आणि क्रीडा क्षेत्रात पुढे नेण्यासाठी सरांचा हात नेहमीच पाठीवर राहिला.

• तालुका व जिल्हास्तरीय विज्ञान प्रदर्शनात शाळेने अनेक प्रथम क्रमांक पटकावले.
• कथाकथन, वक्तृत्व, नाट्यीकरण स्पर्धांमध्ये विद्यार्थ्यांनी सातत्यपूर्ण जिल्हास्तरीय यश मिळवले.
• क्रीडा क्षेत्रात कबड्डी, कठबड्डी, गोळाफेक यामध्ये विद्यार्थ्यांनी जिल्ह्यात मानाचे स्थान पटकावले.

सामाजिक कार्यातील पुढाकार

बोटे सर हे केवळ शिक्षक नसून समाजभान जपणारे कार्यकर्ते आहेत.

• अस्वच्छ कामगारांच्या मुलांसाठी हजारोंची शिष्यवृत्ती मदत
• अनेक विद्यार्थ्यांच्या D.Ed. शिक्षणासाठी आर्थिक हातभार
• गरीब विद्यार्थ्यांना दप्तर, साहित्य, शालेय गरजांसाठी मोठ्या प्रमाणात निधी उभारणी
• तामगाव व कर्वे शाळांसाठी सुमारे ३ लाखांहून अधिक निधी, संगणक, वाचन साहित्य, स्टेज व्यवस्था आदी कामांत मोलाची भूमिका
• सैनिक कल्याण निधी, रक्तदान, निर्मल ग्राम, निवडणूक, जनगणना अशा उपक्रमांत सक्रिय सहभाग
• सामाजिक पुनर्विवाहास प्रोत्साहन देऊन दोन कुटुंबांना नवे जीवन

कृतिसंशोधनातही योगदान

करवीर तालुक्यातील दिव्यांग मुलांच्या शैक्षणिक अडचणी व त्यावरील उपाययोजना या विषयावर केलेले त्यांचे कृतिसंशोधन शिक्षण क्षेत्रातील एक प्रेरणादायी कामगिरी म्हणून अधोरेखित होते.

शिक्षणक्षेत्रातील एक आदर्श व्यक्तिमत्त्व

शैक्षणिक गुणवत्ता, उपक्रमशीलता, साहित्यिक भान, सामाजिक बांधिलकी आणि नेतृत्व क्षमता या सर्व गुणांचा मिलाफ म्हणजे दत्तात्रय बोटे सर. त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली हजारो विद्यार्थी घडले, तर अनेक शाळांना नवसंजीवनी लाभली.

करवीर तालुक्यासह संपूर्ण जिल्ह्यासाठी ते आदर्श शिक्षक आणि प्रेरणास्थान आहेत. शिक्षकी सेवेतून निवृत्त होत असताना त्यांचा प्रवास समाजासाठी एक आदर्श मानदंड ठरतो.